मातृभूमे! नमः
अभ्यास-प्रश्नाः
प्रश्न: 1 :- वन्दनां साभिनयं सस्वरं गायत।
निर्देश :- विद्यार्थी स्वयं अभिनय और गायन करें।
प्रश्न: 2 :- पंक्तिषु रिक्तस्थानानि पूरयत-
(क) अग्रतस्ते नमः पृष्ठतस्ते नमः।
(ख) मातृभूमे! नमो मातृभूमेः नमः।।
(ग) ते कणेभ्यो नमस्ते अणुभ्यो नमः।
(घ) ते गिरिभ्यो नमस्ते नदीभ्यो नमः।।
प्रश्न: 3 :- चित्राधारित प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत (चित्र पाठ्यपुस्तक में देखकर)-
(क) पूर्वस्यां दिशि कः उदेति?
उत्तरम् – पूर्वस्यां दिशि सूर्यः उदेति।
(ख) शरदस्य उत्तरतः किम् अस्ति?
उत्तरम् – शरदस्य उत्तरतः कन्दुकम् सन्ति ।
(ग) फलानि कुत्र सन्ति?
उत्तरम् – फलानि शरदस्य दक्षिणतः सन्ति।
(घ) शरदस्य पश्चिमतः किम् अस्ति?
उत्तरम् – शरदस्य पश्चिमतः पुस्तकम् अस्ति ।
4.उचितं मेलनं कुरुत-
उत्तरम्-
माता – जननी
गिरि – पर्वतः
नदी – सरिता
वनम् – काननम्
प्रश्न: 5:- विलोमपदानि लिखत-
उत्तरम्-
माता – पिता
अग्रतः -पृष्ठतः
ऊर्ध्वतः -अधः
वामतः-दक्षिणतः
प्रश्न: 6:- उदाहरणानुसारं निम्नलिखितपदानि सम्बोधने परिवर्तयत-
उत्तरम् -यथा-चन्द्रः- हे चन्द्र! छात्रा – हे छात्रे!
(क) रामः – हे राम! (क) लता – हे लते!
(ख) छात्रः – हे छात्र! (ख)बाला – हे बाले!
(ग) शिष्यः – हे शिष्य! (ग) प्रियंवदा- हे प्रियंवदे!
प्रश्न: 7:- उचित पदानि चित्वा वाक्यानि पूरयत-
उत्तरम् –
(क) परोपकारः पुण्याय भवति। (पुण्यस्य, पुण्याय)
(ख) प्रधानाचार्यः छात्रेभ्यः पारितोषिकं ददाति। (छात्रं, छात्रेभ्यः)
(ग) तत्र ते देवेभ्यः पुष्पाणि अर्पयन्ति। (देवः, देवेभ्यः)
(घ) माता बालकाय मोदकं ददाति । (बालकाय, बालकः)
प्रश्न: 8:- यथायोग्यं योजयत-
उत्तरम्-
दीपकः – प्रकाशाय
क्रीडनकम् – खेलनाय
धनम् – दानाय
दुग्धम् – पोषणाय
परोपकारः – पुण्याय
गतिविधि- निर्देश -छात्र स्वयं करें।